Việc công khai thông tin và thực hiện trách nhiệm xã hội là yêu cầu bắt buộc đối với các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Tuy nhiên, không phải trường đại học nào cũng thực hiện đầy đủ và minh bạch các thông tin liên quan đến 3 công khai (về chất lượng đào tạo, tài chính và điều kiện cơ sở vật chất), gây khó khăn cho phụ huynh và sinh viên khi tra cứu.
1. Quy Định 3 Công Khai Tại Các Trường Đại Học
Theo Thông tư 36/2017/TT-BGDĐT và mới đây là Thông tư số 09/2024/TT-BGDĐT, các trường đại học phải công khai đầy đủ các thông tin về điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp, cùng với mức học phí và các nguồn thu khác. Tuy nhiên, hiện nay, mỗi trường thực hiện 3 công khai theo một cách khác nhau, gây ra sự không đồng nhất trong việc cung cấp thông tin cho công chúng.
Ví dụ, một số trường như Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng đã công bố đầy đủ 5 biểu mẫu công khai, bao gồm cam kết chất lượng đào tạo, chất lượng thực tế, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, và tài chính. Trong khi đó, nhiều trường khác như Đại học Nông Lâm TPHCM chỉ công khai một phần thông tin, không đầy đủ dữ liệu về tài chính hay tỉ lệ sinh viên có việc làm.
2. Khó Khăn Trong Việc Tra Cứu Thông Tin
Mặc dù nhiều trường đại học đã tạo mục 3 công khai trên trang web chính thức, nhưng cách sắp xếp và công khai thông tin lại thiếu sự thống nhất. Một số trường đại học như Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế bố trí thông tin 3 công khai trong mục con, gây khó khăn cho phụ huynh và sinh viên khi tìm kiếm. Điều này không chỉ làm giảm tính minh bạch mà còn gây khó khăn trong việc so sánh thông tin giữa các trường.
Ngoài ra, nhiều cơ sở giáo dục chỉ công bố các số liệu chung chung mà không có sự phân chia chi tiết theo ngành học, ví dụ như tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp. Một số trường khác, như Đại học Kiến trúc Đà Nẵng, lại công bố thông tin chi tiết đến từng ngành đào tạo, cung cấp dữ liệu rõ ràng hơn cho người học và phụ huynh.
3. Trách Nhiệm Xã Hội Của Cơ Sở Giáo Dục
Việc thực hiện 3 công khai không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là một phần quan trọng của trách nhiệm xã hội đối với các cơ sở giáo dục đại học. Theo PGS.TS Lê Văn Huy, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng, việc công khai thông tin giúp các trường tự giải trình với cơ quan quản lý, sinh viên và toàn xã hội. Đây cũng là một phần quan trọng trong quá trình kiểm định chất lượng giáo dục và xác định chỉ tiêu tuyển sinh.
Tuy nhiên, nhiều trường vẫn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm này. GS.TS Trần Văn Nam, nguyên Giám đốc Đại học Đà Nẵng, nhận xét rằng, khi Bộ GD&ĐT bắt đầu kiểm tra việc thực hiện 3 công khai, hầu hết các trường đều tuân thủ nghiêm ngặt. Nhưng theo thời gian, một số trường bắt đầu thực hiện mang tính đối phó, dẫn đến thiếu sự minh bạch và đầy đủ.
4. Áp Dụng Chế Tài Xử Phạt
Một trong những giải pháp quan trọng để đảm bảo các cơ sở giáo dục thực hiện đúng 3 công khai là áp dụng chế tài xử phạt. Việc không cung cấp đầy đủ hoặc cung cấp sai lệch thông tin về tỷ lệ sinh viên có việc làm, mức học phí, hoặc chất lượng đào tạo có thể ảnh hưởng đến niềm tin của xã hội đối với nhà trường.
Đồng thời, Bộ GD&ĐT đã đưa ra quy định rõ ràng về việc các trường phải cập nhật thông tin trước ngày 30/6 hàng năm. Nếu có bất kỳ thay đổi nào, các trường phải cập nhật trong vòng 10 ngày làm việc. Điều này đảm bảo tính kịp thời và minh bạch trong việc cung cấp thông tin.
