Trong quá trình học tiếng Anh, phát âm là một trong những kỹ năng quan trọng và khó khăn nhất mà người học cần nắm vững, đặc biệt là đối với người Việt. Việc phát âm không chuẩn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp mà còn làm giảm điểm trong các bài thi tiếng Anh quốc tế như IELTS. Bài viết này sẽ phân tích các lỗi phát âm phổ biến mà phần lớn người Việt mắc phải, giải thích nguyên nhân và đưa ra các giải pháp khắc phục hiệu quả.
I. Tại sao lại có những lỗi phát âm người Việt cùng mắc?
Lỗi phát âm mà người Việt nào cũng mắc
Lý do thứ nhất: Khác biệt âm vị giữa tiếng Việt và tiếng Anh
Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến các lỗi phát âm của người Việt trong tiếng Anh là sự khác biệt âm vị giữa hai ngôn ngữ này. Tiếng Việt là ngôn ngữ đơn âm, nghĩa là mỗi âm tiết thường chỉ có một âm vị, trong khi tiếng Anh là ngôn ngữ đa âm, với nhiều âm vị phức tạp và đa dạng hơn. Do đó, người học tiếng Anh từ tiếng Việt gặp khó khăn khi phải phát âm các âm không tồn tại trong tiếng mẹ đẻ của họ.
Lý do thứ hai: Ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ (L1 Interference)
Một yếu tố quan trọng khác là sự ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ, hay còn gọi là L1 Interference. Người học tiếng Anh thường vô thức áp dụng quy tắc phát âm của tiếng Việt vào tiếng Anh, dẫn đến các lỗi phát âm phổ biến. Chẳng hạn, âm /s/ và /ʃ/ dễ bị nhầm lẫn vì trong tiếng Việt không có âm /ʃ/. Điều này làm cho người học phát âm các từ như “she” thành “see” hoặc “ship” thành “sip”.
Lý do thứ ba: Thiếu cơ hội tiếp xúc với môi trường tiếng Anh tự nhiên
Ngoài ra, việc thiếu cơ hội tiếp xúc với môi trường tiếng Anh tự nhiên cũng góp phần vào việc này. Thiếu tiếp xúc thường xuyên với người bản ngữ hoặc không có môi trường nói tiếng Anh hàng ngày khiến người học không thể nắm bắt và thực hành cách phát âm chuẩn xác. Điều này đặc biệt đúng ở Việt Nam, nơi mà tiếng Anh chủ yếu được học qua sách vở và lớp học, thay vì qua giao tiếp thực tế.
Lý do thứ tư: Phương pháp học tập không phù hợp
Cuối cùng, phương pháp học tập không phù hợp cũng là một nguyên nhân lớn. Nhiều người học tiếng Anh theo cách ghi nhớ từ vựng mà không chú trọng đến phát âm, hoặc học qua sách vở mà thiếu thực hành nghe và nói. Việc chỉ tập trung vào ngữ pháp và từ vựng mà bỏ qua kỹ năng phát âm dẫn đến việc hình thành và duy trì các lỗi phát âm sai trong quá trình học tập. Để khắc phục các lỗi này, cần có một phương pháp học tập toàn diện, bao gồm cả nghe, nói, và luyện phát âm một cách có hệ thống và liên tục.
II. Những lỗi phát âm đó là gì? Cách để khắc phục chúng?
Cách khác phục phát âm sai hiệu quả
Lỗi phát âm 1: Quên ending sound (âm cuối)
Vấn đề: Không đọc âm cuối (ending sound) là lỗi phát âm phổ biến nhất của người Việt. Nguyên nhân là do trong tiếng Việt, người ta không bao giờ đọc rõ âm cuối của các từ, bất kể đó là nguyên âm hay phụ âm.
Ví dụ lỗi sai: Từ “fine” có thể bị phát âm thiếu âm /n/, “five” thiếu âm /v/, và “fights” thiếu âm /t/, dẫn đến người nghe không hiểu rõ ý muốn truyền đạt.
Giải pháp: Học cách phát âm phụ âm cuối rõ ràng và thực hành thường xuyên để phát âm chuẩn như người bản ngữ.
Lỗi phát âm 2: Phát âm sai đuôi -s
Vấn đề: Phát âm sai đuôi -s do có ba cách phát âm khác nhau.
Ví dụ lỗi sai:
- stops /stɑːps/ có thể bị phát âm sai thành /stɑːp/.
- falls /fɔːlz/ có thể bị phát âm sai thành /fɔːl/.
- brushes /brʌʃɪz/ có thể bị phát âm sai thành /brʌʃs/.
Giải pháp:
- Phát âm là /s/ nếu từ kết thúc bằng các phụ âm vô thanh /p/, /f/, /k/, /t/, /θ/.
- Phát âm là /z/ nếu từ kết thúc bằng nguyên âm hoặc các phụ âm hữu thanh /b/, /d/, /v/, /g/, /l/, /m/, /n/, /ŋ/, /r/, /ð/.
- Phát âm là /ɪz/ nếu từ kết thúc bằng các phụ âm /s/, /z/, /ʃ/, /tʃ/, /dʒ/.
Lỗi phát âm 3: Phát âm sai đuôi -ed
Vấn đề: Phát âm sai đuôi -ed do có ba cách phát âm khác nhau.
Ví dụ lỗi sai:
- touched /tʌtʃt/ có thể bị phát âm sai thành /tʌtʃd/.
- moved /muːvd/ có thể bị phát âm sai thành /muːvəd/.
- wanted /wɑːntɪd/ có thể bị phát âm sai thành /wɑːntd/.
Giải pháp:
- Phát âm là /t/ nếu từ kết thúc bằng phụ âm vô thanh, trừ phụ âm /t/.
- Phát âm là /d/ nếu từ kết thúc bằng nguyên âm hoặc phụ âm hữu thanh, trừ phụ âm /d/.
- Phát âm là /ɪd/ nếu từ kết thúc bằng /t/ hoặc /d/.
Lỗi phát âm 4: Thiếu/sai trọng âm
Vấn đề: Thiếu hoặc đặt sai trọng âm, làm thay đổi nghĩa của từ và ảnh hưởng đến sự tự nhiên trong phát âm.
Ví dụ lỗi sai: Từ “comfortable” bị đọc thành “căm – phót – tơ – bồ” (trọng âm thứ hai) thay vì “com – fort – able” (trọng âm đầu tiên).
Giải pháp: Học cách xác định và thực hành đúng trọng âm của từ, chú ý đặc biệt đến các từ có nhiều nghĩa khi thay đổi trọng âm.
Lỗi phát âm 5: Không phân biệt nguyên âm dài, ngắn
Vấn đề: Không phân biệt được nguyên âm dài và ngắn do trong tiếng Việt, các nguyên âm được đọc với trường độ như nhau.
Ví dụ lỗi sai:
- /iː/ và /ɪ/: Từ “see” /siː/ bị phát âm giống “sit” /sɪt/.
- /uː/ và /ʊ/: Từ “food” /fuːd/ bị phát âm giống “foot” /fʊt/.
Giải pháp: Học cách phân biệt và phát âm chính xác các nguyên âm dài và ngắn, chú ý đến hình dạng miệng và vị trí lưỡi khi phát âm.
Lỗi phát âm 6: Phát âm sai /θ/ và /ð/ (âm “th”) trong tiếng Anh
Vấn đề: Khó khăn trong việc phát âm /θ/ và /ð/ do không có trong tiếng Việt.
Ví dụ lỗi sai: Từ “think” /θɪŋk/ bị phát âm thành “tink”, “that” /ðæt/ bị phát âm thành “dat”.
Giải pháp:
- Đối với /θ/: Đặt lưỡi giữa hai hàm răng và đẩy hơi qua phần tiếp xúc giữa răng và lưỡi.
- Đối với /ð/: Đặt lưỡi giữa hai hàm răng và phát âm ra tiếng từ cổ họng.
Lỗi phát âm 7: Thiếu ngữ điệu (intonation)
Vấn đề: Thiếu ngữ điệu hoặc sử dụng sai ngữ điệu dẫn đến sự hiểu nhầm trong giao tiếp.
Ví dụ lỗi sai: Không lên giọng cuối các câu cảm thán hoặc Yes-No questions, không xuống giọng cuối các câu Wh- questions.
Giải pháp: Học và thực hành các quy tắc ngữ điệu trong tiếng Anh để diễn đạt cảm xúc và ý nghĩa chính xác.
Lỗi phát âm 8: Việt hóa tiếng Anh
Vấn đề: Thay thế các âm tiếng Anh bằng các âm tương tự trong tiếng Việt.
Ví dụ lỗi sai:
- /eɪ/ bị đọc thành “ây” (pay /peɪ/ thành pây).
- /ð/ bị đọc thành “d” hoặc “đ” (this /ðɪs/ thành dít).
Giải pháp: Học cách phát âm chính xác các âm tiếng Anh và tránh việt hóa âm thanh khi phát âm.
Kết luận
Một phương pháp học tập toàn diện và kiên trì luyện tập., kết hợp giữa lý thuyết và thực hành đặc biệt là luyện nghe và nói thường xuyên, sẽ giúp cải thiện khả năng phát âm đáng kể. Với sự nỗ lực và cố gắng IELTS Mentor tin rằng các bạn đọc có thể vượt qua những khó khăn này để phát âm tiếng Anh chuẩn xác hơn.
